O czym należy pamiętać przygotowując się do przesłuchania w charakterze podejrzanego?

Otrzymanie wezwania do stawiennictwa w charakterze podejrzanego, oznacza przede wszystkim, że właściwe organy postępowania przygotowawczego w ramach toczącego się postępowania karnego, zdołały dotychczas zebrać wystarczający materiał dowodowy do przedstawienia zarzutów.

W takiej sytuacji warto dobrze przygotować się do przesłuchania, gdyż będzie ono miało podstawowe znaczenie dla dalszej obrony w sprawie oraz może rzutować na dalsze losy postępowania.

W tym celu należy zacząć od ustalenia o jaki czyn dokładnie chodzi i czego sprawa dotyczy. W tym zakresie pomocna będzie treść samego wezwania, które co do zasady powinno wskazywać podstawowe informacje dotyczące przedmiotu postępowania (jego kwalifikacji prawnej). Na tym etapie, przed postawienie zarzutów, osoba wezwania nie jest jeszcze stroną postępowania a zatem nie ma formalnej możliwości ustalenia jakie dowody i jaką wiedzę posiada organ prowadzący postępowanie. Nie mniej jednak w wielu przypadkach, już na podstawie okoliczności faktycznych sprawy, można założyć czym dysponuje organ. Ustalenia takie są przydatne przy podejmowaniu decyzji co do strategii postępowania jaką przyjmie podejrzany. Ponadto warto zapoznać się dokładnie z wszystkimi uprawnieniami jakie przysługują podejrzanemu oraz możliwościami działania. W tym zakresie, w większości spraw niezwykle istotne będzie niezwłoczne skontaktowanie się z obrońcą, który pomoże ustalić jak wygląda twoja sytuacja procesowa, jakie możliwości działania posiadasz czy też przygotować Cię do przesłuchania oraz podjąć decyzję co do strategii.

Przed przystąpieniem do samej czynności przesłuchania zostawią Ci przedstawione zarzuty popełnienia określonego czynu zabronionego. W tym momencie postępowanie zmienia swój charakter z postępowania „w sprawie” na postępowanie „przeciwko osobie”, natomiast Ty stajesz się jego stroną, zyskując określone uprawnienia. Do najważniejszych z nich należy:

1. Prawo do składania wyjaśnień, w tym także do złożenia wyjaśnień na piśmie,
2. Prawo do odmowy składania wyjaśnień lub odpowiedzi na poszczególne pytania bez podania przyczyny,
3. Prawo do żądania podania uzasadnienia przedstawionego zarzutu – ustnie bądź na piśmie,
4. Prawo do uczestnictwa w czynnościach dowodowych, w tym składania własnych wniosków dowodowych i wniosków o przeprowadzenie czynności śledztwa,
5. Prawo do ustanowienia obrońcy oraz żądania przesłuchania przy obecności obrońcy,
6. Prawo do żądania zapoznania się z materiałami postępowania po jego zakończeniu,
7. Prawo do wglądu w akta sprawy, sporządzania z nich odpisów bądź kopii, za zgodą prowadzącego postępowanie,
8. Prawo do zapoznania się z treścią opinii biegłego sporządzoną w sprawie,
9. Prawo do żądania dopuszczenia do czynności przesłuchania świadków.

Należy pamiętać, że decyzja co do współpracy z organami ścigania należy do Ciebie. Skorzystanie z uprawnienia do odmowy składania wyjaśnień nie może rodzić dla Ciebie negatywnych konsekwencji procesowych. Jeżeli zdecydujesz się złożyć wyjaśnienia, pamiętaj, że w każdym momencie możesz odmówić odpowiedzi co do poszczególnych pytań, bez podawania przyczyn. 

Z czynności przesłuchania sporządzony jest protokół w formie pisemnej. Niezwykle ważne jest by treść protokołu odpowiadała treści udzielonych przez Ciebie wyjaśnień. W przypadku różnic w tym zakresie masz prawo do zwrócenia na nie uwagi i żądania dostosowania treści do faktycznej wypowiedzi. Podpisanie protokołu poświadczającego złożone wyjaśnienia powinno zostać dokonane po dokładnej analizie treści protokołu. To bowiem podpisany protokół będzie stanowił dowód w sprawie. 

W wielu przypadkach, podczas przesłuchania, organy prowadzące postępowanie dążąc do szybkiego jego zakończenia, będą przekonywać Cię do złożenia wniosku o skazanie bez przeprowadzenia rozprawy, argumentując przy tym, że jest to dla Ciebie najkorzystniejsze rozwiązanie. Analiza praktyki wskazuje jednak, że w części przypadków takie zakończenie postępowania nie jest korzystne dla podejrzanego, tj. wyrok wydany przez sąd po przeprowadzeniu postępowania mógłby być niższy lub uniewinniający (przede wszystkim na wskutek uwzględnienia okoliczności, które bez przeprowadzenia postępowania sąd nie brałby pod uwagę). Wpływ na to ma wiele czynników związanych m.in. z okolicznościami sprawy oraz osobą sprawcy. Decyzja w tym zakresie zatem zawsze powinna być podjęta na podstawie dokładnej analizy okoliczności faktycznych konkretnej sprawy. 

Jeżeli zostałeś wezwany na przesłuchanie w sprawie karnej i potrzebujesz profesjonalnej pomocy w przygotowaniu do przesłuchania i ustalenia strategii a także obrony na dalszym etapie sprawy, możemy Ci w tym pomóc. Skontaktuj się z nami. 

autor: adw. Piotr Gładysz.  data publikacji: 22 styczeń 2019 r.