Jakie mogę przedłożyć dowody w sprawie rozwodowej?

Zacząć należy od wskazania, że w zależności od tego czy postępowanie rozwodowe toczy się w wyniku złożenia zgodnego wniosku stron o orzeczenie rozwodu bez orzekania o winie, czy też w sprawie zostało zgłoszone żądanie orzeczenia przez sąd winy w rozkładzie pożycia, zakres postępowania dowodowego będzie się różnił. W pierwszej sytuacji postępowanie dowodowe może zostać ograniczone wyłącznie do przesłuchania stron. W tym drugim przypadku natomiast postępowanie dowodowe zazwyczaj jest bardzo skomplikowane. Jego przeprowadzenie ma na celu bowiem w szczególności ustalenie czy, a jeżeli tak to z jakich powodów doszło do rozkładu pożycia małżeńskiego, wykazania winy w tym zakresie, jak również okoliczności dotyczących wspólnych małoletnich dzieci małżonków, ich więzi i kontaktach z rodzicami.

Zgodnie z przepisami Kodeksu Postępowania Cywilnego katalog środków dowodowych jest otwarty, co oznacza, że w postępowaniu rozwodowym strony mogą korzystać z wszelkich dostępnych środków w celu wykazania swoich twierdzeń. Do najczęściej spotykanych w postępowaniu dowodów należą m.in.: 

• przesłuchanie świadków, będące źródłem osobowym, często traktowane jako kluczowy i najważniejszy dla rozstrzygnięcia sprawy dowód. To bowiem najczęściej świadkowie będą w stanie wskazać okoliczności mające bezpośredni wpływ na wynik postępowania, tj. informacje na temat relacji między małżonkami, faktu rozkładu pożycia oraz winy w rozkładzie pożycia. W tym zakresie świadkami nie mogą być jednak wspólne małoletnie dzieci małżonków (do ukończenia 17 roku życia).
• dokumenty urzędowe, które zgodnie z prawem cywilnym są dowodem na to co zostało w nich stwierdzone, pod warunkiem, że zostały sporządzone przez właściwy organ przy zachowaniu wymogów koniecznych dla danego dokumentu.  Dokument ten korzysta z domniemania prawdziwości oraz domniemania zgodności z prawdą tego, co zostało w nim urzędowo poświadczone, jednak domniemanie takie może być w trakcie postępowania obalone. Jako przykład dokumentu urzędowego można wskazać m.in. odpisu skróconego aktu małżeństwa, aktów urodzenia małoletnich dzieci czy aktu zgonu.
• dokumenty prywatne, które zgodnie z Kodeksem Cywilnym stanowią dowód tego, że osoba która podpisała dokument prywatny złożyła oświadczenie o określonej treści.  Jako dokument prywatny można wskazać m.in. prywatną opinię biegłego, korespondencja między stronami (listy, maile, smsy).
• wywiad środowiskowy, przeprowadzany przez kuratora środowiskowego na postanowienie sądu. W praktyce dowód ten wykorzystywany jest w sytuacjach, w których strony nie mogą dojść do porozumienia w zakresie sposobu wykonywania władzy rodzicielskiej nad małoletnimi dziećmi. Celem jest ustalenie okoliczności takich jak m.in. warunki, w jakich wychowują się dzieci stron. 
• opinie biegłych sądowych, wykorzystywane są w sytuacjach, w których dla rozstrzygnięcia konkretnej sprawy niezbędna jest specjalistyczna wiedza, np. medyczna, psychologiczna, seksuologiczna. Jako dowód z opinii biegłych uważa się także opinię Opiniodawczego Zespołu Sądowych Specjalistów (dawniej: Rodzinnego Ośrodka Diagnostyczno-Konsultacyjnego). 
•  inne środki dowodowe, tj. środki dowodowe nie wymienione wprost w Kodeksie Postępowania Cywilnego, jednak mogące stanowić dowód w sprawie. W praktyce spraw rozwodowych występują one bardzo często, są to np. dowód z filmu, zdjęcia, taśm dźwiękowych i innych przyrządów utrwalających obrazy lub dźwięki. 
• przesłuchanie stron, również stanowi dowód. W sprawach rozwodowych często o dużym znaczeniu gdyż co do zasady strony tego postępowania  stanowią najlepsze źródło informacji na temat sytuacji między małżonkami, ich problemach oraz ostatecznie przyczynach rozstania.

autor: adw. Piotr Gładysz, data publikacji: 15 stycznia 2019 r.